บทนำ
“เฮอร์แปงไจน่า” (Herpangina) เป็นโรคติดเชื้อไวรัสที่พบได้บ่อยในเด็กเล็กคล้าย ๆ กับ “มือเท้าปาก” แต่มีความแตกต่างตรงที่เด็กอาจมี แผลลึกในลำคอหรือเพดานปาก และมีไข้สูงอย่างรวดเร็ว ในบางรายหากไม่ได้รับการดูแลอย่างถูกต้อง อาจนำไปสู่ภาวะขาดน้ำหรือภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ
บทความนี้จะบอกเล่า สัญญาณอันตราย ของเฮอร์แปงไจน่า ที่ผู้ปกครองควรเฝ้าระวัง และควรนำลูกไปพบแพทย์ทันทีหากอาการเข้าข่าย นอกจากนี้ ยังแนะนำ Eureko Mouth Spray ในการบรรเทาอาการเจ็บคอหรือแผลในปาก/ลำคอ และ Eureko Fructo พรีไบโอติก เพื่อเสริมภูมิต้านทาน บวกลิงค์ไปยังคลัสเตอร์อื่นที่เกี่ยวข้อง ตลอดจน ลูกเป็นมือเท้าปาก! ทำยังไงดี? วิธีดูแล + ตัวช่วยลดเจ็บปากแบบเห็นผล ค่ะ
1) ทำความรู้จัก “เฮอร์แปงไจน่า” อย่างย่อ
1.1 สาเหตุ
- มักเกิดจากเชื้อไวรัสในกลุ่ม Coxsackie A, Enterovirus อื่น ๆ
- ติดต่อผ่านทางน้ำลาย น้ำมูก อุจจาระ และการสัมผัสสารคัดหลั่งของผู้ป่วย
1.2 อาการทั่วไป
- ไข้สูงทันที (39-40°C) ในระยะแรก
- แผลเล็ก ๆ แต่ลึก ที่บริเวณคอหอย ลิ้นไก่ เพดานปาก (ส่วนเด็กบางคนอาจพบแผลในช่องปากทั่วไป)
- เจ็บคอมาก กลืนอาหารหรือน้ำลายลำบาก ร้องไห้งอแง
1.3 แตกต่างจากมือเท้าปาก?
- มือเท้าปาก มักมีตุ่มน้ำที่มือ ฝ่าเท้า และแผลในปาก
- เฮอร์แปงไจน่า ตุ่มจะเกิดในลำคอหรือเพดานปากมากกว่า และมีไข้สูงปุบปับกว่า
2) สัญญาณอันตรายที่ควรรีบไปโรงพยาบาล
2.1 ไข้สูงต่อเนื่องเกิน 48 ชั่วโมง
- ปกติเด็กอาจมีไข้สูงในช่วงวันแรก แต่ถ้าผ่านไป 2-3 วันแล้วยังมีไข้สูงเกิน 39°C ไม่ลด ควรปรึกษาแพทย์
- เสี่ยงภาวะขาดน้ำ ชักจากไข้ หรือปอดอักเสบร่วมได้
2.2 ซึมมาก ไม่ยอมดื่มน้ำหรือกินอะไรร่วมด้วย
- หากเด็กร้องไห้ไม่หยุด หรือกลับกลายเป็นซึมอย่างต่อเนื่อง นอนเยอะเกินไป ไม่ตอบสนองตามปกติ
- บ่งบอกว่าร่างกายอ่อนเพลียมากหรือเริ่มขาดน้ำ
2.3 อาเจียนบ่อย ทานอะไรไม่ได้เลย
- อาจนำไปสู่ภาวะขาดน้ำภายใน 24 ชั่วโมง กรณีเด็กเล็กเสี่ยงอันตรายสูง
- หากอาเจียนร่วมกับไม่ปัสสาวะ หรือปัสสาวะน้อยกว่า 3 ครั้งใน 24 ชั่วโมง ควรพบแพทย์ทันที
2.4 หายใจหอบ เหมือนหายใจลำบาก
- แผลในคออาจทำให้เจ็บมากจนอุดกั้นบางส่วน หรือมีการติดเชื้อแทรกซ้อนทางเดินหายใจ
- หากสังเกตเห็นหน้าอกบุ๋มเวลาหายใจ หรือเสียงหายใจครืดคราด ควรรีบพาไปตรวจ
2.5 ชักหรืออาการทางสมอง
- ถึงแม้จะพบไม่บ่อย แต่เชื้อไวรัสบางชนิด เช่น EV71 อาจทำให้เกิดภาวะสมองอักเสบในเด็ก
- ถ้าเด็กมีอาการชัก เกร็ง กระตุก หรือสับสน หมดสติ ถือเป็นเหตุฉุกเฉินเร่งด่วน
3) วิธีดูแลเบื้องต้นระหว่างเฝ้าสังเกตอาการ
3.1 ลดไข้และป้องกันขาดน้ำ
- ให้ยาลดไข้ “พาราเซตามอล” ตามน้ำหนักตัว
- ดื่มน้ำเกลือแร่ (ORS) ถ้ามีอาการอาเจียนหรือท้องเสียร่วม
- เช็ดตัวด้วยน้ำอุ่นสม่ำเสมอ
3.2 บรรเทาเจ็บคอด้วย Eureko Mouth Spray
- ถึงแม้เฮอร์แปงไจน่าจะเป็นแผลในคอหอยลึก แต่ Eureko Mouth Spray สามารถพ่นลงไปในช่องปากให้ทั่วคอ หากเด็กพอให้ความร่วมมือ (อาจให้เด็กอ้าปากกว้าง เล็งสเปรย์บริเวณลิ้นไก่หรือเพดานอ่อน)
- ฟิล์มโพลีเมอร์จะช่วยลดการระคายเคือง ลดเจ็บคอ แม้ไม่ได้เคลือบลึกทุกจุด แต่ก็ช่วยบรรเทาไม่ให้กระตุ้นเสมหะหรือน้ำลายมากเกินไป
- พ่นก่อนกินอาหาร 10-15 นาที จะช่วยให้เด็กกลืนข้าว/น้ำได้ดีขึ้น (ดูวิธีใช้อย่างละเอียดใน ลูกเป็นมือเท้าปาก! ทำยังไงดี? วิธีดูแล + ตัวช่วยลดเจ็บปากแบบเห็นผล)
3.3 ปรับเมนูอาหารให้เย็นและอ่อน
- เลี่ยงของแข็ง ของเผ็ด ของเปรี้ยวจัด
- ให้ลองไอศกรีมนมหรือโยเกิร์ตเย็น ๆ เพื่อลดความปวดแผล
- ถ้าเด็กเล็กมาก ๆ ไม่ยอมกินอะไรเลย ให้ป้อนน้ำหวานเกลือแร่แบบเย็นช่วยประคอง
3.4 เสริมภูมิคุ้มกันด้วย Eureko Fructo
- การที่ลูกป่วยด้วยไวรัส เฮอร์แปงไจน่า อาจทำให้กินอาหารไม่เพียงพอ ส่งผลต่อภูมิคุ้มกันในระบบทางเดินอาหาร
- พรีไบโอติกอย่าง Eureko Fructo ช่วยให้ลำไส้มีแบคทีเรียดีมากขึ้น ช่วยป้องกันท้องผูก และเสริมสุขภาพโดยรวมของเด็ก
4) เคล็ดลับเฝ้าระวังอาการแบบใกล้ชิด
4.1 บันทึก “จำนวนครั้งที่ปัสสาวะ”
- หากเด็กปัสสาวะลดลงมาก หรือสีเข้มมาก บ่งชี้ขาดน้ำ
- ให้จิบ ORS หรือปรึกษาแพทย์ถ้าดูอาการไม่ดีขึ้น
4.2 เช็กอุณหภูมิเป็นระยะ
- วัดไข้ทุก 4-6 ชม. ถ้ายังเกิน 39°C หรือมากขึ้น ให้รีบไปพบแพทย์
4.3 สังเกตการหายใจ
- ดูอาการหอบเหนื่อยผิดปกติหรือไม่ ถ้าเด็กเริ่มตัวเย็น มือเท้าเย็น เหงื่อออก บ่งบอกว่าร่างกายอ่อนเพลียมาก
5) ตัวอย่างเคส “น้องติน อายุ 2 ขวบ เป็นเฮอร์แปงไจน่า”
- วันแรก: มีไข้สูง 39.5°C และร้องกวนไม่ยอมกินนม พาไปหาหมอพบว่าเป็นเฮอร์แปงไจน่า แผลอยู่บริเวณเพดานปากด้านหลัง
- คุณหมอแนะนำ:
- ใช้พาราเซตามอลลดไข้
- ถ้าปวดคอมาก ให้ลองใช้ Eureko Mouth Spray พ่นในปาก บริเวณใกล้ลิ้นไก่ (แต่อย่าฉีดแรงจนสำลัก)
- ให้จิบน้ำเกลือแร่ตลอดวัน และลองผสมพรีไบโอติก Eureko Fructo ลงในน้ำหวานเย็น ๆ
- ผลลัพธ์: วันที่ 2-3 ไข้ลดลง ลูกพอทานโยเกิร์ตเย็นได้ แผลยังเจ็บแต่ดีขึ้นเพราะถูกเคลือบด้วยสเปรย์ ฟื้นตัวและไม่ต้องแอดมิต
-
- หากลูกมีไข้สูงและตุ่มน้ำขึ้นที่มือและเท้า ลองอ่าน “เมื่อมือเท้าปากมาเยือนพร้อมไข้สูง: วิธีลดไข้ลูกให้ปลอดภัย”
- สนใจวิธีทำเมนูอาหารเย็นๆ ให้ลูกเจ็บปากน้อยลง ดู “รวมเมนูอาหารเย็นชื่นใจ…”
ใครอยากทราบรายละเอียดลึกเกี่ยวกับเฮอร์แปงไจน่า และความแตกต่างจากมือเท้าปาก สามารถอ่านได้ที่ ลูกเป็นมือเท้าปาก! ทำยังไงดี? วิธีดูแล + ตัวช่วยลดเจ็บปากแบบเห็นผล
สรุป
“เฮอร์แปงไจน่า” เป็นอีกหนึ่งโรคไวรัสที่มี สัญญาณอันตราย ต้องระวังคือ ไข้สูง, เจ็บคอรุนแรง, ไม่ยอมดื่มน้ำหรือกินอาหาร, และอาจเสี่ยงภาวะขาดน้ำหรือสมองอักเสบในกรณีที่เป็นเชื้อบางสายพันธุ์ เมื่อผู้ปกครองสังเกตเห็นอาการเข้าข่าย เช่น ไข้สูงไม่ลด ซึมมาก อาเจียน หรือหายใจเหนื่อย ควรรีบพาไปพบแพทย์โดยเร็ว
ขณะเดียวกัน การดูแลเบื้องต้นอย่างเหมาะสม เช่น ใช้ Eureko Mouth Spray เพื่อลดการระคายเคืองแผลในช่องปากและลำคอ, ให้จิบ ORS กันขาดน้ำ, และเสริม Eureko Fructo พรีไบโอติกเพื่อช่วยลำไส้และภูมิคุ้มกัน จะเป็นตัวช่วยสำคัญให้ลูกผ่านพ้นเฮอร์แปงไจน่าไปได้ง่ายขึ้น และฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว
