ท้องผูก คืออาการไม่ใช่โรค หมายถึงการที่ลำไส้ไม่สามารถขับถ่ายอุจจาระได้ง่ายและสม่ำเสมอ โดยมีความถี่ของขับถ่ายอุจจาระน้อยกว่าทุกๆสามวัน หรือวันเว้นสองวัน ร่วมกับก้อนอุจจาระมีลักษณะแข็งและยากต่อการขับถ่ายออกมา บางคนที่มีท้องผูกอาจรู้สึกเจ็บปวดเวลาถ่ายอุจจาระ ซึ่งมักต้องออกแรงเบ่ง ท้องอืดมีลมเยอะ แน่นท้องและรู้สึกว่าถ่ายไม่หมด
หลายคนอาจเคยได้ยินมาว่า ท้องผูก หมายถึงการถ่ายอุจจาระน้อยกว่า 3 ครั้งต่อสัปดาห์ แต่จริงๆ แล้วอาการ ท้องผูก ไม่ได้ขึ้นอยู่กับจำนวนครั้งหรือความสม่ำเสมอในการขับถ่าย ตราบใดที่คุณสามารถถ่ายได้อย่างสบายๆ ไร้กังวล ไม่ต้องเบ่ง อุจจาระนิ่มจับตัวเป็นก้อนดี แม้ 2-3 วันจะถ่ายสักครั้งก็ไม่ถือว่าผิดปกติ
แต่เมื่อใดก็ตามที่คุณรู้สึกว่าการขับถ่ายเป็นเรื่องยาก หลายครั้งต้องนั่งนานถึงครึ่งชั่วโมงเพื่อเบ่งถ่าย บางครั้งต้องใช้น้ำฉีด ใช้นิ้วล้วงช่วย ถ่ายไม่สุด เหมือนมีอะไรมาอุดกั้นอยู่ ถ่ายออกมาน้อย อุจจาระแข็งมีลักษณะเป็นเม็ด ผิวขรุขระหรือแห้งแตก รู้สึกอึดอัดแน่นท้อง ทั้งหมดนี้บ่งบอกว่าคุณมีอาการท้องผูกอย่างแน่นอน
ดังนั้นเราสามารถสรุปได้ว่า …
- ท้องผูกไม่ใช่โรค แต่เป็นอาการที่ลำไส้ไม่สามารถขับถ่ายอุจจาระได้ง่าย
- คนที่เป็นท้องผูกจะมีอุจจาระแข็ง เป็นก้อน ถ่ายไม่สุด
- ใช้เวลาเข้าห้องน้ำนาน
แล้วจะแก้ท้องผูกได้อย่างไร
จากที่กล่าวมาแล้วท้องผูกนั้นมักเกิดจากการกินอาหารที่ไม่ครบหมู่ หรือมีพฤติกรรมไม่เหมาะสม เมื่อท้องผูกได้เราก็แก้ท้องผูกได้ ดังนี้
1.ปรับพฤติกรรมการใช้ชีวิต : กินผัก ผลไม้ ดื่มน้ำ เพื่อแก้ท้องผูก
คำว่าอาหารในที่นี้ นอกจากจะหมายถึงการกิน ผัก ผลไม้ ที่มีเส้นใย (fiber) เพื่อเพิ่มกากให้กับอุจจาระ ฟังดูง่ายแต่ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายเลยนะคะ โดยเฉพาะในยุคที่การใช้ชีวิตแบบเร่งรีบ อาหารที่มีหลากหลายให้เลือกทานและเป็นกระแสนิยม เช่น ปิ้งย่าง ไก่ทอด เบอร์เกอร์
ดังนั้นการเลือกทานอาหารที่มีพรีไบโอติก หรืออาหารที่มีโปรไบโอติก ก็สามารถช่วยสร้างสิ่งแวดล้อมที่ดีในลำไส้ใหญ่ได้อีกทางหนึ่งที่ทำได้ง่าย และให้ผลลัพธ์ที่ดีด้วยนะคะ
อาหารที่มีพรีไบโอติก ได้แก่ ฟรุคโตโอลิโกแซคคาไรด์จะถูกย่อยโดยแบคทีเรียตัวดีได้แก่ บิฟิโดแบคทีเรียในลำไส้ใหญ่ทำให้ได้สารที่มีประโยชน์สร้างความแข็งแรงให้ผนังลำไส้ใหญ่กลับคืนมาได้ แก๊สที่เกิดจากการย่อยจะช่วยทำให้อุจจาระมีก้อนฟูนุ่ม และกระตุ้นให้ขับออกจากร่างกายได้เร็วขึ้น
นอกจากนี้กรดแลคติกที่เกิดขึ้นจะทำให้ลำไส้มีสภาวะเป็นกรดที่ทำให้แบคทีเรียตัวร้ายอยู่ไม่ได้ เท่ากับสามารถกำจัดแบคทีเรียตัวร้ายและสารพิษที่มันสร้างขึ้นมาได้เลยค่ะ
2.เพิ่มการออกกำลังแก้ท้องผูก
ปัจจุบันการทำงานและการใช้ชีวิตทำให้คนส่วนมากในเมืองมักจะนั่งอยู่กับโต๊ะทำงาน ซึ่งทำให้เกิดออฟฟิศซินโดรมกับคอ บ่า ไหล่ และกล้ามเนื้ออื่นๆแล้ว การนั่งอยู่กับที่ก็พลอยทำให้ลำไส้มีการเคลื่อนไหวน้อยลงด้วย ดังนั้นการออกกำลังกายเช่นเดิน วิ่ง ก็จะมีส่วนช่วยทำให้การเคลื่อนไหวของลำไส้กลับมาเป็นปกติอีกด้วย
3.ปรับพฤติกรรมบางอย่างเพื่อแก้ท้องผูก เช่น การเปลี่ยนท่านั่งถ่าย
คุณเชื่อหรือไม่ ท่านั่งขับถ่ายมีผลอย่างมากต่อการขับถ่ายอุจจาระของคุณ ท่านั่งที่ถูกจะช่วยให้ไส้ตรงทำมุมดีขึ้นต่อการขับถ่าย ช่วยให้กล้ามเนื้อทำงานได้อย่างมีประสิทธิผลและไม่ล้า ท่าที่ควรนั่งขับถ่าย คือ ท่าประเภทนั่งยองหรืองอเข่า ดังแสดงในรูปด้านล่าง
4.การใช้ยาระบายแก้ท้องผูก
จริง ๆ แล้วการใช้ยาระบาย นับเป็นไม้ตายสุดท้ายที่อยากแนะนำให้ใช้ เนื่องจากยาระบายมีทั้งคุณและโทษ ผู้ใช้จึงต้องมีความรู้ความเข้าใจก่อนที่จะใช้ยา
